Δευτέρα 26 Μαΐου 2014

Κώστας Στοφόρος: Το κορίτσι του Πέτρου



«Το κορίτσι του Πέτρου» της Αργυρώς Μουντάκη (εκδόσεις Μεταίχμιο)απευθύνεται σε παιδιά πάνω από 9 ετών και καταπιάνεται με επιτυχία με μια σειρά θεμάτων: Ο ρατσισμός,  ο έρωτας, η σχέση ανάμεσα στα αδέρφια, ο σχολικός εκφοβισμός… Κεντρική ηρωίδα η Αλκμήνη που ζει διάφορα από τον μεγαλύτερο αδερφό της, τον Πέτρο (νόμιζα πως η συγγραφέας είχε καταγράψει αυτούσιες σκηνές απ’ όσα συμβαίνουν στο δικό μας σπίτι!) Όλα θα αλλάξουν όταν εμφανίζεται ένα κορίτσι από το Πακιστάν, η Αλίσα που περνά δύσκολες ώρες στην τάξη καθώς δυσκολεύεται στα μαθήματα, αλλά αντιμετωπίζει την εχθρότητα των άλλων κοριτσιών. Ο Πέτρος που την ερωτεύεται θα τη βοηθήσει, αλλά την τελική λύση θα τη δώσει η ίδια. Το βιβλίο έχει μηνύματα, αλλά και χιούμορ. Να πω ότι τα ίχνη του αδερφού της ακολουθεί και η Αλκμήνη που ερωτεύεται ένα συμμαθητή της, ενώ έχει για συμπαραστάτη ένα χνουδωτό παιχνίδι που μιλά, τον Μπίνγκο. Η κόρη μου το διάβασε μια φορά μόνη της και μια ήθελε να το διαβάσουμε μαζί. Οπότε τι άλλο να προσθέσω εγώ, ένας φτωχός πατέρας;

Συνέντευξη της Αργυρώς Μουντάκη στην Εύα Κασιάρου

Από πού εμπνευστήκατε για τη σειρά «Το Υπναρούδι»;
Από την αγάπη μου για τα μικρά αδύναμα πλάσματα της φύσης, της γης και του Θεού, που χρειάζονται κι αυτά αγάπη και σεβασμό.
Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση ή ρητό;
Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία (Ανδρέας Κάλβος)
Τι πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός ή γονιός για να αγαπήσει το παιδί τα βιβλία;
Αν τα αγαπάει και ο ίδιος, θα τα αγαπήσει και το παιδί του οπωσδήποτε, η αγάπη έχει τον δικό της τρόπο, και δεν είναι μόνο ένας…
Όταν ήσασταν μικρή είχατε κάποιο βιβλίο αγαπημένο; Και αν ναι, το έχετε κρατήσει στη βιβλιοθήκη σας;
Πολλά, παραμύθια λαϊκά, ενυπόγραφα και μη, αλλά και πολλά βιβλία, είχα τη συνήθεια μόλις μεγάλωνα να τα δωρίζω στα αγαπημένα μου ξαδέρφια, αλλά έχω κρατήσει και αρκετά από τα πολύ αγαπημένα μου, όπως το «Ένα παιδί μετράει τα’ άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη ή το «Ο θησαυρός της Βαγίας» της Ζωρζ Σαρή.
Τι είναι αυτό που αναζητά το παιδί σε μία ιστορία; Να το διδάξει ή να το διασκεδάσει;
Ό,τι και εμείς οι ενήλικες: Να διασκεδάσουμε, να περάσουμε απολαυστικά την ώρα της ανάγνωσης αλλά να πάει και τη σκέψη μας παραπέρα, να προβληματιστούμε έστω και λίγο για κάτι… Τον διδακτισμό νομίζω κανείς βιβλιόφιλος δεν τον αγαπάει είτε είναι παιδί είτε ενήλικας.
Πιστεύετε ότι κάποιος γεννιέται ή γίνεται συγγραφέας;
Πιστεύω στο χάρισμα από το Θεό αλλά και στις συνθήκες, οι οποίες μπορεί να το βοηθήσουν να ανθίσει ή και να μαραθεί. Και φυσικά στην εργατικότητα, την εξάσκηση και την προσπάθεια.
Το διαδίκτυο έχει μπει για καλά στη ζωή μας. Πιστεύετε ότι αυτό είναι ένα μέσο για την ανάδειξη του βιβλίου γενικά;
Ναι, είμαι θετική, πιστεύω στην εποικοδομητική  χρήση αυτού του μέσου, η σωστή του χρήση μπορεί να φέρει ωραία αποτελέσματα. Πρέπει να το χρησιμοποιούμε όμως και να μη μας χρησιμοποιεί.
Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο βιβλίο αυτήν την εποχή;
«Το κορίτσι του Πέτρου» από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, θα κυκλοφορήσει τέλη Απριλίου.
Πιστεύετε ότι με τη ραγδαία αύξηση της τεχνολογίας τα παιδιά αποφεύγουν την επαφή με βιβλίο;
Και στην εποχή μου υπήρχε η τεχνολογία, κι εγώ είχα έναν υπολογιστή -μουσειακό κομμάτι τώρα…-, αλλά δεν με απέτρεψε ούτε με απέσπασε διόλου από την αγάπη μου για τα βιβλία. Μάλιστα, όπως θυμάμαι τον εαυτό μου και ανακαλώ στη μνήμη μου, η αγάπη μου αυτή θέριευε με κάθε νέο αριστούργημα που έπεφτε στα χέρια μου. Η τεχνολογία για εμένα είναι εξέλιξη, δεν είναι τροχοπέδη, αν ένα παιδί πραγματικά αγαπάει το βιβλίο, μπορεί να το διαβάσει και από ένα e-book!
Εάν είχατε μπροστά σας 6 μήνες ελεύθερους χωρίς καμία υποχρέωση και χωρίς περιορισμό στα οικονομικά τι θα θέλατε να κάνετε;
Aυτήν την περίοδο αυτό ακριβώς είναι ο διακαής μου πόθος! 6 μήνες δίχως εργασία θα ήταν ό,τι πρέπει για να ολοκληρώσω τη διδακτορική μου διατριβή.

Πέμπτη 22 Μαΐου 2014

Συνέντευξη της Αργυρώς Μουντάκη στον Δημήτρη Ράλλη

 Εφημερίδα Θεσσαλία, ένθετο Διαδρομές, 27.4.2014

Με ένα καινούριο βιβλίο, απόλυτα επίκαιρο, εμπνευσμένο από την φλεγόμενη σχολική καθημερινότητά, έρχεται να κινήσει τη σκέψη και το συναίσθημα των παιδιών η συγγραφέας Αργυρώ Μουντάκη, που ζει και εργάζεται στο Βόλο ως καθηγήτρια Γερμανικών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. «Το κορίτσι του Πέτρου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και θα παρουσιαστεί από τη συγγραφέα του στις 3 Μαϊου, 12:00 μμ. στο Public Βόλου.





Αργυρώ Μουντάκη: Η ομαδικότητα των παιδιών θεραπεία για πολλά προβλήματα


Κυρία Μουντάκη με την λογοτεχνία πώς ασχοληθήκατε;

Πρώτα ως παιδί και έφηβη, διαβάζοντας αναρίθμητα λογοτεχνικά βιβλία, έπειτα στις σπουδές μου, και συνεχίζω να την σπουδάζω… Η ανάγκη να γράψω λογοτεχνία ήταν επομένως φυσικό επακόλουθο, προέκυψε πηγαία!

Ποια ήταν αφορμή για να γράψετε «Το κορίτσι του Πέτρου»;

«Το κορίτσι του Πέτρου» είναι ένα βιβλίο γραμμένο με αφορμή το βρασμό που συντελείται μέσα και έξω από τις σχολικές αίθουσες. Και δεν αναφέρομαι στα θέματα που αφορούν στους εκπαιδευτικούς, αλλά σε όλα αυτά τα θέματα που αφορούν στους μαθητές, στα παιδιά: Η ενδοσχολική βία, που ταλανίζει άλλοτε σε μεγαλύτερο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό τα παιδιά, και που παίρνει διάφορες μορφές: μη λεκτική βία, η γλώσσα του σώματος δηλαδή, λεκτική, αμιγώς σωματική αλλά και πρόσφατα και διαδικτυακή. Άλλο θέμα που με απασχολεί στο βιβλίο είναι οι διακρίσεις, που φέρνουν και τη βία. Επίσης η κρίση, που αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τους αλλοδαπούς που ήρθαν στην Ελλάδα ως μετανάστες και από τους Έλληνες που φεύγουν από την Ελλάδα αποτελώντας ένα νέο κύμα μεταναστών την 21η χιλιετία, όντες μορφωμένοι και ενίοτε απελπισμένοι. Η σχέση ανάμεσα στα αδέλφια, που έχει διάφορες διακυμάνσεις, αλλά που, στις υγιείς πάντα περιπτώσεις, επικρατεί η αγάπη και η αλληλεγγύη. Η σημαντική συμβολή του γονιού στη διαπαιδαγώγηση αλλά και η ουσιαστική παρέμβαση του εκπαιδευτικού, που μπορεί με κάποιες απλές κινήσεις να φέρει την ομόνοια και την ισορροπία στην τάξη. Και τέλος το θέμα που αφορά στο πρώτο παιδικό καρδιοχτύπι, και στην αγνότητα, που το συνοδεύει. Είναι ένα βιβλίο λοιπόν βγαλμένο μέσα από την επαφή μου με τα παιδιά στα σχολεία έχοντας αφουγκραστεί τις αγωνίες τους και τα προβλήματά τους. Εξάλλου και η σειρά «Διαβάζω ιστορίες» στις εκδόσεις Μεταίχμιο, στην οποία εντάσσεται το βιβλίο χαρακτηρίζεται ως σειρά που «περιλαμβάνει σύνθετες ιστορίες, που διευρύνουν τους αναγνωστικούς ορίζοντες του παιδιού».

Θέλετε να δώσετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο αυτό;

Συνήθως γράφω δίχως να φαίνονται τα μηνύματα που θέλω να μεταφέρω. Ο άμεσος διδακτισμός με απωθεί. Τα μηνύματα μου είναι κρυμμένα πίσω από ενέργειες και λέξεις των ηρώων μου. Έτσι και τώρα. Μιλάω για θέματα, όπως για παράδειγμα η παγκοσμιοποίηση, δίχως να αναφέρεται πουθενά αυτή η λέξη, η ενδοσχολική βία, που επίσης δεν αναφέρεται λεκτικά, η συναισθηματική νοημοσύνη, αλλά και άλλα θέματα όπως προανέφερα. Το πιο σημαντικό μήνυμα ίσως, κάτι που μου έχει δώσει η επιστημονική έρευνα και το πιστεύω ακράδαντα, το ανέλυσα και στο πρόσφατο συνέδριο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας με τίτλο «Αντιμετωπίζοντας την κρίση με τα μαγικά φίλτρα των παραμυθιών», είναι η συμβολή της ομαδικής εργασίας και του ομαδοσυνεργατικού πνεύματος ανάμεσα σε μαθητές. Το έχω δουλέψει ως εκπαιδευτικός, το έχω μελετήσει και ερευνήσει επιστημονικά και πιστεύω πολύ ότι η ομαδική εργασία μπορεί να θεραπεύσει πολλά προβλήματα και να φέρει τα παιδιά πλάι πλάι, να γίνουν μια ομάδα, μια δύναμη, να αντιμετωπίσουν όλα τα σύγχρονα προβλήματα: όχι μόνο την κρίση, αλλά και το ρατσισμό, την ενδοσχολική και γενικότερη βία αλλά και κάθε δυσκολία, που μπορεί να προκύψει. Η ομαδικότητα δημιουργεί συναισθήματα αγάπης και αλληλεγγύης και ξεκινάει από την προσπάθεια να επιτευχθεί ένας κοινός στόχος. Αυτό θα μπορούσε να είναι το γενικότερο μήνυμα του βιβλίου, αν και περιέχει και άλλα πολλά, καλά κρυμμένα…


Στο βιβλίο μέσα ευχαριστείτε κάποιους ανθρώπους…

Ναι, εκτός από την αγαπημένη μου Ζωρζ Σαρρή, που με είχε ενθαρρύνει να ολοκληρώσω το βιβλίο αυτό και γενικά με ενθάρρυνε πάντα, τους εκδότες μου Βάσω και Νώντα Παπαγεωργίου, που το στήριξαν, τον ψυχίατρο, ψυχαναλυτή και συγγραφέα Νίκο Σιδέρη, που έχοντας επιμεληθεί πρώτος το κείμενο, μου έδωσε την ασφάλεια να το προχωρήσω με την διπλή ιδιότητά του, του λογοτέχνη και του ψυχαναλυτή, που αποτελεί εγγύηση για το έργο μου. Και φίλους και συνεργάτες που το στήριξαν κάθε ένας με τον δικό του τρόπο. Ένα ευχαριστώ είναι πάντα λίγο…

Ποια η ανταπόκριση των προηγούμενων βιβλίων σας, τι εμπειρίες αποκομίσατε;

Τα προηγούμενα βιβλία μου αφορούσαν ένα μικρό μυρμήγκι, το Υπναρούδι. Και αυτά έχουν πολλά θέματα και αντίστοιχα πολλά κρυμμένα μηνύματα, έτσι είναι εξάλλου και η ζωή, αφορά πληθώρα θεμάτων και μηνυμάτων. Τα παιδιά το έχουν αγαπήσει πολύ το Υπναρούδι. Αν για κάτι χαίρομαι, είναι που το λιγότερο έχω συμβάλλει να σωθούν πολλά μικρά έντομα σε αυτόν τον πλανήτη, από παιδιά που μέχρι πρότινος τα εξόντωναν όταν τα έβλεπαν. Τα ίδια τα παιδιά μου το λένε αυτό! Και περαιτέρω μαθαίνουν έτσι να σέβονται και να εκτιμούν κάθε είδους ζωή πάνω στη γη. Επίσης με χαροποιεί που έρχονται γονείς και μου λένε ότι μέσα από το βιβλίο μπόρεσαν να μιλήσουν πιο εύκολα στο παιδί τους για θέματα δύσκολα, όπως είναι το διαζύγιο. Έχω γεμίσει το σπίτι μου με απίστευτο αριθμό από ζωγραφιές και γράμματα παιδιών, που αγάπησαν το Υπναρούδι και αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά. Εξάλλου είναι μία σειρά βιβλίων, που πρωτοεκδόθηκε το 2005-2006, και το ότι ζει και είναι πολύ δημοφιλές ακόμη μου δίνει μεγάλη χαρά. Σημαίνει πολλά και για την λογοτεχνική του αξία.

Τα παιδιά ποιο είναι το κύριο αγαθό που σας δίνουν;

Από τα παιδιά στα σχολεία παίρνω πολλή αγάπη! Πραγματική αγάπη. Η αγάπη αυτή μου δίνει πολλή δύναμη, και νιώθω ευλογημένη για αυτή την επιλογή ζωής που έχω κάνει. Η καθημερινή επαφή μαζί τους μου δίνει και πολλά εναύσματα για σκέψη.

Σας έχουν πει κάτι που να σας ξαφνιάζει;

Τα παιδιά λένε καθημερινά πολλά πράγματα που μας εκπλήσσουν, αυτό που βίωσα έντονα φέτος στα σχολεία ως καθηγήτρια Γερμανικών ήταν η άποψη των παιδιών ότι μαθαίνουν μία ξένη γλώσσα για να φύγουν μετανάστες στο εξωτερικό. Αυτό με ξάφνιασε και με στενοχώρησε γιατί σημαίνει πολλά για τις προσλαμβάνουσες των παιδιών από τους ενήλικες αλλά και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Και αυτό που λέω είναι: Δεν διδάσκω Γερμανικά στα σχολεία για να φτιάξω μελλοντικούς οικονομικούς μετανάστες! Υπάρχουν τόσοι άλλοι λόγοι για να μάθει ένα παιδί μια ξένη γλώσσα!

Στο Βόλο ζείτε εδώ και λίγο διάστημα, πώς σας φαίνεται η ζωή εδώ;

Καταπληκτική! Είναι η δεύτερη φορά που ζω στο Βόλο. Είναι λοιπόν η δεύτερη φορά που έχω την καλύτερη εντύπωση για την πόλη και τους ανθρώπους της! Είναι μια πόλη που γεωφυσικά έχει όλα τα καλά, που δεν έχει αλλοιωθεί από τον τουρισμό, πράγμα που σημαίνει ότι έχει και απίστευτα πολλές προοπτικές, που έχει πολύπλευρη κουλτούρα και αξιοπρόσεκτο πολιτισμό, που οι άνθρωποι είναι ευπρόσδεκτοι και ανοιχτόκαρδοι, και που τελικά όλος αυτός ο υπέροχος συνδυασμός μπορεί να μαγέψει τον επισκέπτη και να τον καθηλώσει. Θα μπορούσα να σας μιλάω με τις ώρες για τον Βόλο και τους ανθρώπους του! Είμαι τυχερή που βρέθηκα εδώ, αλλά και τα παιδιά μου, που μεγαλώνουν σε μια πόλη ανθρώπινη, ποιοτική, με πολλές επιλογές για δημιουργικές δραστηριότητες και με Ανθρώπους με Α κεφαλαίο γύρω τους. Συχνά ευχαριστώ το σύζυγό μου γι’ αυτό, μιας και στο Βόλο βρεθήκαμε λόγω της δουλειάς του.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Εγώ σας ευχαριστώ, και που η εφημερίδα Θεσσαλία εκτός των άλλων με τιμά να είμαι συνεργάτης της!



Συνέντευξη Τασούλας Τσιλιμένη στην Αργυρώ Μουντάκη

Συνέντευξη Τασούλας Τσιλιμένη, εφημερίδα Θεσσαλία, ένθετο Διαδρομές, 18. 05. 2014 στην Αργυρώ Μουντάκη


Τασούλα Τσιλιμένη: Τα βιβλία δείχνουν στα παιδιά το δρόμο στη φύση, αρκεί να πειστούν κι οι ενήλικες ότι η φύση είναι δίπλα μας ...


Η Τασούλα Τσιλιμένη με τη διττή της ιδιότητα, ως καταξιωμένη Πανεπιστημιακός και συγγραφέας, μας δίνει μία συνέντευξη με ειλικρίνεια στις απόψεις της και βάθος στα νοήματα, μας μιλάει για την αξία των λαϊκών παραμυθιών, την προφορική αφήγηση και το Φεστιβάλ Αφήγησης Ολύμπου τον Ιούνιο, που έρχεται για άλλη μία χρονιά να αγγίξει τις πιο ευαίσθητες χορδές της ψυχής μας.

Κυρία Τσιλιμένη η ερευνητική σας δραστηριότητα ως Πανεπιστημιακός εντοπίζεται και στον τομέα της προφορικής αφήγησης. Ποιο ήταν το έναυσμα για να επικεντρωθείτε σε αυτό το ερευνητικό αντικείμενο;

Η προσωπική μου αγάπη για το λαϊκό παραμύθι, που ενισχύθηκε μέσα από τη συνεργασία με τον Ομότιμο καθηγητή  του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και «δάσκαλό μου» κ. Βασίλη Αναγνωστόπουλο ήταν η βάση. Το ενδιαφέρον μου ενισχύθηκε βέβαια με τη μελέτη και διδασκαλία αντίστοιχου μαθήματος στο πανεπιστήμιο αλλά και από την παρακολούθηση της εξέλιξης των αφηγηματικών ειδών κυρίως στη σύγχρονη εποχή. Τα ταξίδια μου επίσης σε ευρωπαϊκές χώρες και οι εμπειρίες που αποκόμισα μέσω των επαφών με νεοαφηγητές, καθώς και η διαπίστωση του μεγέθους που στην Ευρώπη διαφυλάσσεται και προβάλλεται η προφορική κουλτούρα των λαών και κάθε πολιτισμική έκφανσή της επίσης. Εξ άλλου το πνεύμα της πολυπολιτισμικότητας και της διαπολιτισμικότητας που προέκυψε λόγω σύγχρονων συνθηκών, είναι σημαντικοί παράγοντες που επιβάλλουν την επανεκτίμηση της αξίας της προφορικής αφήγησης και την αξιοποίησή της στην τεχνοκρατούμενη σύγχρονη εποχή.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σημασία των λαϊκών παραμυθιών και της προφορικής αφήγησης τώρα εν καιρώ κρίσης;

Τα λαϊκά παραμύθια έχουν συμβολικό χαρακτήρα. Πίσω από τις λέξεις κρύβονται νοήματα άλλα, πίσω από τα πρόσωπα και τα πράγματα που περιγράφει το παραμύθι εδράζει αρχέγονο υλικό που απευθύνεται στην ψυχή του ανθρώπου διαχρονικά. Το κρυμμένο νόημα των παραμυθιών είναι το κλειδί για να λυθούν ζητήματα προσωπικά αλλά και κοινωνικής υφής, να ξεκλειδωθούν πόρτες που ανοίγουν ορίζοντες στη σκέψη και οδηγούν στην ωριμότητα και στην ενεργητικότητα.

Η αφήγηση λαϊκών παραμυθιών από τους παππούδες έχει αντικατασταθεί στις μέρες μας από άλλες μορφές απασχόλησης; Όπως είναι η τηλεόραση ή τα ηλεκτρονικά παιχνίδια;

Ο λαϊκός αφηγητής και ο παππούς παραμυθάς μπορεί να μην υφίσταται με την μορφή που οι παλαιότεροι τους γνώρισαν, αλλά η ουσία της πράξης τους , το αφηγηματικό υλικό βρίσκει τρόπους να παραμένει ζωντανό και παραδίδεται στις νέες γενιές με άλλες μορφές προσαρμοσμένες στις σύγχρονες συνθήκες και ανάγκες του ανθρώπου. Σε καμιά περίπτωση η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τον ρόλο του λαϊκού αφηγητή. Έχουν τον δικό τους ρόλο τα μέσα αυτά και το δικό τους σκοπό. Είναι κάτι άλλο. Η προφορική αφήγηση παραμένει ως τέχνη ακολουθώντας τρόπους έκφρασης διαφορετικούς και προσαρμοσμένους στις νέες συνθήκες. Συνεχίζει και προσφέρει τη μέθεξη αρκεί να συναντηθείς μαζί της, έστω και μέσα από άλλες μορφές, όπως οι αφηγήσεις που γίνονται στα φεστιβάλ στις βραδιές αφήγησης κ.λπ. Το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας πρωτοπόρησε στον τομέα αυτό και από το 2003 έχει καθιερώσει το Φεστιβάλ αφήγησης Ολύμπου, αφηγήσεις μέσα στο δάσος, εργαστήρια για την τέχνη της αφήγησης. Τον Ιούνιο του 2014 έχει πάλι την τιμητική του. Αλλά το σχολείο και η οικογένεια μπορούν να συνεχίσουν την τέχνη αυτή.
  
Από την επαφή σας με τους φοιτητές σας τι είδους ερεθίσματα λαμβάνετε για τις αγωνίες των νέων παιδιών;

Τα όνειρα των νέων παιδιών είναι γεμάτα δροσιά κι ελπίδα. Οι αγωνίες τους εστιάζουν στην αξιοποίηση των πτυχίων τους, στην αξιοποίηση της γνώσης που αποκτάται και ζητά να βρει διέξοδο. Οι φοιτητές/τριες αποδεικνύουν μέσα από τη συμμετοχή τους στις δράσεις που σχεδιάζουμε ως μέλη ΔΕΠ,  ότι θέλουν και μπορούν, αρκεί να τους δοθεί ένα έναυσμα και να εμπνευστούν. Δεν είναι παθητικοί.

Πόσο δύσκολο είναι να συνδυάσετε την επιστημονική έρευνα με τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά, μιας και οι δύο αυτές ενασχολήσεις είναι αρκετά διαφορετικές;

Και τα δυο ζητούν και θέλουν το χρόνο τους. Δεν είναι κατ΄ανάγκη αντιμέτωπες. Το ένα συχνά βοηθά το άλλο. Είναι αλήθεια ότι το προβάδισμα δίνεται στην επιστημονική έρευνα, αφού έχω ορκιστεί ουσιαστικά και τυπικά να μεταδίδω τη γνώση και εμπειρία που απέκτησα απλόχερα. Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια οι τίτλοι των λογοτεχνικών μου βιβλίων στο εκδοτικό γίγνεσθαι δεν έχουν πολύ καλή συχνότητα.

Το παραμύθι «Γάτα, σκύλος κι ένα αρνί πορτρέτα σε μια γκαλερί» αφορά στην αγάπη των οικόσιτων ζώων προς τον άνθρωπο, που τα φροντίζει. Στο τέλος του βιβλίου –αντί βιογραφικού- μιλάτε για τις εμπειρίες σας ως παιδί κοντά στα ζώα και στη φύση. Αυτές οι εμπειρίες πώς σας καθόρισαν;

Οι εμπειρίες που αποκτούμε ως παιδιά, πιστεύω μας ακολουθούν και καθορίζουν τη ζωή μας, τα θέλω μας, τις ισορροπίες μας….Με το βιβλίο αυτό προσπάθησα να δείξω τη μοναδικότητα της εμπειρίας και της επαφής του ανθρώπου  με  φύση, που είναι πάντα εδώ και μας περιμένει. Επίσης οι τεχνικές εκφάνσεις της όπως η τέχνη , είναι μοναδικές εμπειρίες και προσφέρουν ιδιαίτερα στην ψυχοσύνθεση ενός ατόμου. Γι’ αυτό και το βιβλίο αυτό συνδυάζει την τέχνη και την φύση, δίνει εμπειρίες και για τα δύο. Εισάγει τον αναγνώστη στο ξεχωριστό, στην ουσία των πραγμάτων που δεν είναι ουτοπικά.

Τα σύγχρονα παιδιά, που ζουν και μεγαλώνουν μέσα στα διαμερίσματα, πιστεύετε υπάρχει τρόπος να νιώσουν αυτήν την λυτρωτική επαφή με τη φύση;

Αν δεν το πίστευα δεν θα εξιστορούσα ιστορίες με ζώα κυρίως. Στα περισσότερα αν όχι σε όλα τα βιβλία μου υπάρχουν τα ζώα. Τα βιβλία  μιλούν για την ομορφιά αλλά και τα προβλήματα της φύσης, τη σχέση φύσης και ανθρώπου και η λογοτεχνική γλώσσα σε συνδυασμό με την εικονογράφηση έχει τη δύναμη να εμπνεύσει και να πείσει. Τα βιβλία δείχνουν στα παιδιά το δρόμο στη φύση, αρκεί να πειστούν οι ενήλικες ότι η φύση είναι εδώ, δίπλα μας, στο πάρκο, στο δέντρο που είναι μπροστά από την πολυκατοικία μας, στο αδέσποτο που μας ακολουθεί…

Ως καθηγήτρια Πανεπιστημίου αλλά και ως συγγραφέας ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο καλύτερος τρόπος για να αγαπήσουν τα παιδιά τη λογοτεχνία;

Μόνο η διαρκής και άδολη επαφή των παιδιών με τα βιβλία και τις ιστορίες (παλιές, ιστορίες σύγχρονες, δικές μας και ξένες). Ας αφήσουμε στην άκρη τη διδακτική αξιοποίηση και τις όποιες έξυπνες εφαρμογές που αναμφίβολα έχουν το δικό τους σκοπό, αλλά συχνά αποδυναμώνουν την ουσία που είναι η μέθεξη, η έκσταση μέσα από το διάβασμα. Βιβλία πολλά και παντού, θα έλεγα.

Πώς βλέπετε τη σύγχρονη ελληνική εκδοτική πραγματικότητα όσον αφορά την λογοτεχνία για παιδιά;

 Η κρίση έχει επηρεάσει το εκδοτικό στερέωμα. Μειώθηκαν οι τίτλοι βιβλίων αναμφίβολα και εάν υπήρχε το ΕΚΕΒΙ, θα είχαμε στατιστικά δεδομένα περί αυτού. Η μείωση αυτή ίσως έχει και τα θετικά της. Υπήρχε ανεξέλικτη εκδοτική κίνηση. Τόση που δεν μπορούσαμε οι ερευνητές να την παρακολουθήσουμε. Κι ακόμη στην ποσότητα δεν υπήρχε πάντα η ποιότητα. Πιστεύω και ελπίζω οι εκδότες  να έχουν γίνει πιο απαιτητικοί και να επενδύουν στην ποιότητα των βιβλίων αφού οικονομικά υπάρχει τόση δυσκολία.

Σας ευχαριστώ πολύ, καλή και δημιουργική συνέχεια.

Βιογραφικό

Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Π.Τ.Π.Ε., του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο οποίο διδάσκει σε προπτυχιακό επίπεδο  θέματα Παιδικής Λογοτεχνίας. Στο ίδιο Τμήμα και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, είναι υπεύθυνη της ενότητας «Έντυπο Παιδαγωγικό Υλικό: Σχεδιασμός, Αξιολόγηση και Διεπιστημονική αξιοποίηση» που διαρθρώνεται σε δύο μαθήματα. Είναι επιστημονική υπεύθυνη του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού: Μονάδα Λογοτεχνίας και Παιδικού Βιβλίου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην θεωρία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας καθώς επίσης και στη διδακτική της. Έχει ιδρύσει και είναι Διευθύντρια του  ηλεκτρονικού περιοδικού για θέματα παιδικής λογοτεχνίας ΚΕΙΜΕΝΑ (wwwHYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/".HYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/"keimenaHYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/".HYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/"eceHYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/".HYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/"uthHYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/".HYPERLINK "http://www.keimena.ece.uth.gr/"gr). Είναι επίσης μέλος της Συντακτικής επιτροπής και υπεύθυνη της δημοσιευμένης ύλης στο περιοδικό για την Παιδική Λογοτεχνία «Διαδρομές». Είναι κριτής σε επιστημονικά περιοδικά και σε συνέδρια. Έχει εμπνευσθεί και διοργανώνει από το 2003 το «Φεστιβάλ Αφήγησης Ολύμπου», το οποίο περιλαμβάνει επιστημονικές ανακοινώσεις, εργαστήρια και ζωντανές αφηγήσεις λαϊκών και έντεχνων Ελλήνων και ξένων αφηγητών. Γράφει επίσης λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά. Λογοτεχνικά έργα της έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες, συλλογικά βιβλία και Σχολικά Ανθολόγια. Ήταν συντονίστρια και συγγραφέας του «Ανθολογίου Α΄ και Β΄ Δημοτικού, το ΔΕΛΦΙΝΙ» του ΥΠΕΠΘ.

Παρουσίαση βιβλίου


Γάτα, σκύλος κι ένα αρνί
Πορτρέτα σε μια γκαλερί
Μεταίχμιο, 2010

Την αγάπη της για τη φύση και τα ζώα μας μεταδίδει με τέχνη και ευαισθησία η συγγραφέας στο βιβλίο αυτό, που πραγματεύεται το συναρπαστικό ταξίδι οικόσιτων ζώων στην πόλη χάριν της αγάπης που τρέφουν προς τους ανθρώπους, που τα φροντίζουν. Τα ζώα γοητεύουν με την αγνότητα της αγάπης τους τους καλλιτέχνες της Σχολής Καλών Τεχνών, οι οποίοι εμπνέονται από αυτά και τα κάνουν μοντέλα τους! Μία ευαίσθητη ιστορία, που έρχεται να επιβεβαιώσει τη λαϊκή ρήση αλλά και εκείνη σπουδαίων ψυχολόγων «ό,τι δίνεις, παίρνεις», κάτι που αφορά όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα. Και μία σκέψη που μας προκάλεσε το παραμύθι: Αν τα ζώα υπόκεινται εκπαίδευσης, πόσο μάλλον μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά! Μήπως όλα είναι θέμα εκπαίδευσης;


Ένα παραμύθι που μας ταξιδεύει δίχως διδακτισμό ενώ συνάμα μας φέρνει σε επαφή με τις πιο αγνές αξίες της ζωής: Την αγάπη, τη φιλία, την ευγνωμοσύνη. Δεν πρέπει να λείπει από τις βιβλιοθήκες των παιδιών μας! 

Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο



Η Άλκη Ζέη γράφει «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» και μας μαγεύει

Έχει κερδίσει την καρδιά και το μυαλό μας με τα πιο αγαπημένα αναγνώσματα της παιδικής ηλικίας πολλών γενεών εδώ και δεκαετίες, με βιβλία, που είναι πλέον κλασσικά, όπως «Το καπλάνι της βιτρίνας», «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», «Κοντά στις ράγες», «Αρβυλάκια και γόβες», «Η μωβ Ομπρέλα», «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα». Η Άλκη Ζέη και τα βιβλία της είναι εδώ και πολλά χρόνια σημεία αναφοράς για εκπαιδευτικούς, γονείς, παιδιά. Δεν εντυπωσιάζει, που το καινούριο της βιβλίο «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» έγινε ανάρπαστο από μικρούς και μεγάλους, μόλις  κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ. Όλες οι γενιές αναγνωστών ήθελαν να διαβάσουν και να απολαύσουν το νεοεκδοθέν βιβλίο της Άλκης Ζέη, πόσο μάλιστα όταν αυτό είναι συνυφασμένο με τις σπουδαιότερες στιγμές της ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας, αρχής γενομένης από τη δικτατορία του Μεταξά ως και μετά τα Δεκεμβριανά. Η Άλκη Ζέη ξετυλίγει το ευλογημένο από τις Μοίρες κουβάρι της συναρπαστικής ζωής της ξεκινώντας από τη γέννησή της και συνεχίζει αφηγούμενη αργά και απολαυστικά όλη τη ζωή της έως τον γάμο της. Με ανεξάντλητο χιούμορ, που καθηλώνει όχι μόνο τους αναγνώστες αλλά και τους ανθρώπους της ζωής της, με τους οποίους συναναστράφηκε και δέθηκε με στενή φιλία, λογοτέχνες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, πνευματικούς ανθρώπους του τόπου, η συγγραφέας κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Άνθρωποι - μύθοι, όπως ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο σύζυγός της Γιώργος Σεβαστίκογλου, η Διδώ Σωτηρίου, η Ζώρζ Σαρή, η Μελίνα Μερκούρη, ο Μποστ, ο Κώστας Αξελός, ο Εμπειρίκος είναι λίγες μόνο από τις σημαντικές προσωπικότητες του περασμένου αιώνα, που στάθηκαν συνοδοιπόροι στη ζωή της Άλκης Ζέη. Μέσα από τη δεξιοτεχνική αφήγηση οι πνευματικοί αυτοί θρύλοι αποκτούν μία απτή και ανθρώπινη διάσταση.



Η ειλικρίνεια στην αφήγησή της είναι ένα ακόμη καθηλωτικό στοιχείο, που γοητεύει τον αναγνώστη, ενώ η αφηγηματική της τεχνική, που διακόπτει την γραμμική αφήγηση για να παρεμβάλει σχόλια για την μετέπειτα εξέλιξη των προσώπων, που παίζουν μικρό ή μεγάλο ρόλο στη ζωή της, είναι θαυμαστή. Τα σχόλια συνοδεύουν προσωπικές κρίσεις, σκέψεις, χιούμορ και εκπληκτική αμεσότητα.

Μέσα στις ήρεμες και προσεγμένες γραμμές του βιβλίου ξετυλίγονται ταραχώδεις ιστορικές περίοδοι, που μας συνταράζουν και μας θυμίζουν ότι η λήθη φέρνει άγνοια και κίνδυνο. Η αριστερή και αντιστασιακή πορεία και ζωή της Άλκης Ζέη δεν ηρωοποιείται από την ίδια, εξάλλου δεν το χρειάζεται αυτό, με σεμνότητα και ήθος περιγράφεται η συμβολή της στην εξέλιξη των ιστορικών πραγμάτων.



Η παντελής έλλειψη διδακτισμού, που χαρακτηρίζει απόλυτα όλα τα βιβλία της, είναι ένα ακόμα από τα μεγάλα χαρίσματα και αυτού του βιβλίου της. Κι όμως μέσα από το βιβλίο, με τρόπους ζωής, στάσεις σπουδαίων ανθρώπων, συμπεριφορές και ενέργειες μαθαίνουμε, διδασκόμαστε, βελτιωνόμαστε δίχως να το αντιλαμβανόμαστε και οι ίδιοι.  Η πίστη σε αρχές, ιδανικά, αξίες αποτελούν για τη σύγχρονη εποχή και τους ανθρώπους της παράδειγμα προς μίμηση. Το βιβλίο λειτουργεί όπως ένας εμπνευσμένος δάσκαλος, που δεν διδάσκει αλλά όμως καθοδηγεί με το παράδειγμα του.


Την πολύ ωραία και φροντισμένη έκδοση συνοδεύει πλήθος φωτογραφιών, τόσο της νεαρής και όμορφης Άλκης Ζέη αλλά και πολλών εκ των ηρώων-θρύλων της ζωής της και της Ελλάδας.

«Το μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» είναι ένα βιβλίο που κάθε φιλαναγνώστης θέλει να έχει στη βιβλιοθήκη του, ένα πνευματικό κόσμημα της σύγχρονης εκδοτικής παραγωγής.


Συνέντευξη Άλκης Ζέη στην Αργυρώ Μουντάκη

Συνέντευξη στην Άλκη Ζέη από την Αργυρώ Μουντάκη.
Εφημερίδα Θεσσαλία, ένθετο Διαδρομές, δημοσιεύτηκε στις 23.02.2014


 Άλκη Ζέη: «Η αριστερή ιδεολογία ακόμη δεν έχει βρει τον σωστό βηματισμό της»


Το βιβλίο σας «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» είναι ένα αμιγώς αυτοβιογραφικό βιβλίο δίχως να ενέχει μυθοπλασία. Στο βιβλίο υπάρχουν αρκετές σκηνές, σκέψεις και κρίσεις, στις οποίες γίνεται σαφής η ειλικρίνειά σας προς τον αναγνώστη, όπως η φράση που αναφέρεται στον πατέρα σας : «Η αλήθεια είναι πως …αυτόν δεν τον συνηθίσαμε ούτε όταν γίναμε μεγάλες.». Πόσο δύσκολη ήταν μία τέτοια συγγραφική προσέγγιση;

Το να γράψω αυτοβιογραφία είναι πιο δύσκολο από μυθιστόρημα, γιατί στο μυθιστόρημα έχεις τους ήρωες που ξεκινούν από την πραγματικότητα και τους διαμορφώνεις εσύ χωρίς να δίνεις λογαριασμό σε κανέναν, ενώ στην αυτοβιογραφία πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός γιατί γράφεις για πρόσωπα πραγματικά και δεν πρέπει να λαθέψεις σε τίποτα.

Ο στόχος σας όταν αποφασίσατε να γράψετε αυτό το βιβλίο ήταν να καταγράψετε τις αναμνήσεις σας από τα πρώτα χρόνια της ζωής σας;

Στόχος μου δεν ήταν να γράψω μόνο τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, αλλά να γράψω και την ιστορία της εποχής που ήταν πολύ σημαντική για τη χώρα μας.

Σε αυτό το τελευταίο σας βιβλίο καταγράφετε με απίστευτη λεπτομέρεια όχι μόνο τα ιστορικά γεγονότα και τους σημαντικούς ανθρώπους που σημάδεψαν τη ζωή σας, αλλά και λεπτομέρειες μικρές και ίσως ασήμαντες, που μοιάζουν να ήταν όμως σημαντικές για εσάς, όπως το ντύσιμο της μητέρας σας σε διάφορες περιστάσεις ή γεγονότα. Παρόλα αυτά δυσανασχετείτε συχνά μέσα στο βιβλίο για πράγματα που δεν θυμάστε, όπως τα κείμενα από τις Κλαψωδίες, που δεν σώθηκαν λόγω έλλειψης αντιγράφων. Αυτή η απαιτητικότητα απέναντι στον εαυτό σας τι ρόλο έπαιξε στη συγγραφική σας επιτυχία;

Γράφω με λεπτομέρειες για τους σημαντικούς ανθρώπους που γνώρισα για να τους γνωρίσουν και οι μετέπειτα γενιές. Δεν κρατούσα καμιά σημείωση, αλλά ήταν καταγραμμένα όλα μέσα στον νου μου. Αν δεν διασώθηκαν τα κείμενα του Κουκλοθέατρου, δεν το θεωρώ σημαντική απώλεια, αλλά μόνο εμένα στενοχωρεί που δεν έχω τα πρώτα μου ψελλίσματα.
Όλοι αυτοί οι εξαίρετοι πνευματικοί άνθρωποι που γνώρισα σαφώς έπαιξαν ρόλο στη ζωή μου, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μου και ακόμα και στην εξέλιξή μου ως συγγραφέα.


Το 1995 κυκλοφόρησε το «Ε Π» της Ζωρζ Σαρή, ένα βιβλίο που αναφερόταν στη φιλία σας και τις κοινές σας εμπειρίες όταν ήσασταν μαθήτριες. Πώς νιώσατε γι’ αυτό;

Αυτό το βιβλίο «Ε.Π.» της Ζωρζ Σαρή ήθελε να το γράψουμε μαζί και λυπάμαι που της το αρνήθηκα και τη στενοχώρησα, γιατί εγώ αντίθετα με αυτή δεν μπορώ να συνεργαστώ με άλλον.

Ανήκετε στη γενιά, που θυσίασε πολλά προσωπικά οφέλη έναντι του συλλογικού καλού. Πώς νιώθετε τόσα χρόνια μετά; Οι κατοπινές γενιές πιστεύετε ότι το αξιολόγησαν;

Τότε δεν νομίζαμε ότι θυσιάζαμε κάτι από τη ζωή μας. Το αντίθετο ξέραμε ότι παίρνουμε μέρος μαζί με όλο τον κόσμο σε κάτι πολύ μεγάλο. Οι κατοπινές γενιές νομίζω ακόμη ως σήμερα δεν έχουν μάθει ακριβώς τι συνέβαινε εκείνες τις εποχές.

Η αριστερή ιδεολογία, που καθόρισε τη ζωή σας, μεταλλάχτηκε με τα χρόνια; Ή νιώθετε πως η ίδια ιδεολογία αν εφαρμοστεί σωστά θα φέρει αποτελέσματα στη σύγχρονη Ελλάδα;

Η αριστερή ιδεολογία όπως την πίστευαν τότε δεν μπορούσε να είναι ίδια και σήμερα. Και νομίζω ότι ακόμη δεν έχει βρει τον σωστό βηματισμό της.

Η σύγχρονη Ελλάδα βιώνει έντονα μία κρίση, που επιφέρει φτώχεια οικονομική. Έχετε πει σε συνέντευξή σας ότι «η φτώχεια ξυπνάει το κακό». Πιστεύετε ότι η φτώχεια στην Ελλάδα θα επιφέρει και πνευματική πενία;

Δεν νομίζω ότι το έχω πει γιατί δεν το πιστεύω. Πολλές φορές μπορεί να φέρει και  πνευματική αφύπνιση.

Το παιδαγωγικό ή διδακτικό βιβλίο, το οποίο δεν υπηρετήσατε ποτέ ούτε εσείς αλλά ούτε και η Ζωρζ Σαρρή μοιάζει να ανθίζει στις μέρες μας. Τι γνώμη έχετε γι’ αυτό;

Τη χειρότερη.